เอ็นแอลพีสามารถเข้าใจว่ามีองค์ประกอบกว้าง ๆ 3 อย่างและแนวคิดหลัก ๆ เกี่ยวกับองค์ประกอบเหล่านั้น

• ความเป็นอัตวิสัย (Subjectivity) ตามแบนด์เลอร์กับกรินเดอร์
  • เรารู้โลกโดยเป็นอัตวิสัย เราจึงสร้างแบบจำลองประสบการณ์ของเราอันเป็นอัตวิสัย แบบจำลองเช่นนี้มีองค์ประกอบเป็นประสาทสัมผัสทั้ง 5 และภาษา ซึ่งก็คือ ประสบการณ์ทางจิตอันเป็นอัตวิสัยอันประกอบด้วยประสาทสัมผัสที่รู้กันทั่วไปคือ การเห็น การได้ยิน สัมผัส การได้กลิ่น และการรู้รส จนกระทั่งว่า กิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตของเรา เช่น การคิดถึงกิจกรรมหนึ่งในใจ การระลึกถึงเหตุการณ์หนึ่ง หรือการคาดหวังเหตุการณ์ล่วงหน้า เราก็จะ "เห็น"ภาพ "ได้ยิน"เสียง "รู้"กลิ่น "ลิ้ม"รส "กระทบ"สัมผัส และคิดเป็นภาษา (ธรรมชาติ) บางภาษา[43][44] อนึ่งพวกเขาอ้างว่า แบบจำลองประสบการณ์ทางอัตวิสัยเช่นนี้มีโครงสร้างหรือหรือรูปแบบซึ่งแยกออกได้ เอ็นแอลพีบางครั้งจึงนิยามว่าเป็น "การศึกษาโครงสร้างของประสบการณ์ทางอัตวิสัย"[45]
  • พฤติกรรมสามารถอธิบายและเข้าใจโดยใช้แบบจำลองทางอัตวิสัยที่อาศัยประสาทสัมผัสเช่นนั้น ๆ โดยพฤติกรรมกำหนดอย่างกว้าง ๆ ว่าเป็นการสื่อสารทั้งทางคำพูดและไม่ใช่คำพูด พฤติกรรมที่ไร้ผล การปรับตัวได้ไม่ดีหรือแบบเป็นโรค บวกกับพฤติกรรมที่ได้ผลและเชี่ยวชาญ[46][47]
  • พฤติกรรม (ทั้งในตนและผู้อื่น) สามารถเปลี่ยนโดยจัดการแบบจำลองทางอัตวิสัยที่อาศัยประสาทสัมผัสเหล่านั้น ๆ[48][49][50][51][52][53]
• จิตใจ (consciousness) เอ็นแอลพีมีมูลฐานที่ไอเดียว่า จิตใจแยกออกเป็นส่วนใต้ความสำนึก (คือรู้ได้) และส่วนเหนือความสำนึก (คือรู้ไม่ได้) แบบจำลองทางอัตวิสัยที่เกิดเหนือสำนึกของบุคคลจึงมีองค์ประกอบเป็น จิตเหนือสำนึก/จิตไร้สำนึก (unconscious mind)[54]
• การเรียนรู้ เอ็นแอลพีใช้การเลียนแบบเพื่อเรียนรู้ เรียกว่า การจำลองแบบ/การเลียนแบบ (modeling) ซึ่งอ้างว่าสามารถจัดระเบียบและเลียนความเชี่ยวชาญของบุคคลตัวอย่างในกิจกรรมทุกอย่างของมนุษย์ ส่วนสำคัญในกระบวนการจัดระเบียบก็คือการแสดงลำดับประสบการณ์ทางประสาทสัมผัสและภาษาที่เกิดในบุคคลตัวอย่างเมื่อทำกิจกรรมนั้น ๆ อย่างเชี่ยวชาญ[55][15][56][57]